جديدترين برآوردها از فرونشست زمين در استان تهران

از اوايل دهه 1980 ، بررسي ميداني و اندازه گيري فرونشست توسط سازمان ملي ژئودزيك و محققان در دانشگاه ها و م institسسات تحقيقاتي مختلف انجام شده و خوشبختانه علاوه بر انتشار نتايج در مجلات معتبر علمي ، به يك رسانه نيز تبديل شده است. فرونشست زمين در حومه تهران حداكثر تا 40 سانتي متر در سال گزارش شده است.

آخرين اندازه گيري هاي انجام شده از نيمه دوم سال 1998 تا بهار 1400 نشان مي دهد كه حداكثر ميزان نشست در منطقه ورامين و در منطقه شهريار در جنوب شرقي و جنوب غربي تهران به حداكثر 40 سانتي متر در سال مي رسد! اين پديده به دليل جمعيت زياد جوامع انساني عمدتا مهاجر و بهره برداري گسترده از منابع آب زيرزميني ، خود شهر تهران را تحت تأثير قرار داده است ، به ويژه در مناطق جنوب غربي ، غربي و جنوبي تهران ، از اين رو مشكل افزايش تمركز جمعيت است. همان جمعيت و زيرساختهاي استان تهران در معرض خطر است!
تحقيقات اخير و تجزيه و تحليل تصاوير ماهواره اي در دوره 18 ماهه بين ژانويه 1998 و ژوئن 1400 نشان مي دهد كه اولين مقدار در 18 ماه گذشته ميزان فرونشست در منطقه ورامين حتي از جنوب شهريار بيشتر است و دومين حداكثر فرونشست مي تواند براي قسمتهايي از اين محدوده تا 25 سانتي متر در سال باشد.
اين موضوع در برنامه هاي استراتژيك توسعه و توسعه شهري استان تهران بسيار حساس و قابل توجه است كه برداشت زياد آب زيرزميني باعث فرونشست زمين با حداكثر ميزان 25 سانتي متر در سال در برخي مناطق استان تهران شده و اين مسئله همچنان ادامه دارد. رويدادهايي كه در طول جمع آوري و تجزيه و تحليل تصاوير ماهواره اي با فرونشست بيشتر اتفاق مي افتد و با تغيير شكل و آسيب به زيرساخت ها مانند جاده ها ، پالايشگاه ها ، خطوط لوله آب ، نفت و گاز و نفت ، خطوط راه آهن و مترو ، خطوط انتقال و باند در اين منطقه تحت نظارت قرار گرفت.

تيم تحقيقاتي ما در حال بررسي ارتباط بين لرزه خيزي ، به ويژه ضبط زمين لرزه هاي كوچك ، در جهت گسل هاي فعال در منطقه ، با مناطق فرونشست در استان تهران است. اولين نتايج ما نشان مي دهد كه رانش زمين با اين حداكثر ميزان در استان تهران نيز مي تواند در تحريك شكستهاي فعال در استان تهران موثر باشد. در اين زمينه خاص ، انشالله اطلاعات بيشتري در مورد نحوه اندازه گيري و ميزان تغيير پس از انتشار نتايج در مجلات علمي نيز براي عموم و رسانه ها منتشر خواهد شد.

* استاد مهندسي لرزه نگاري ، انستيتوي تحقيقات بين المللي زلزله و عضو وابسته آكادمي علوم
* منتشر شده در روزنامه اعتماد